FLORANSA (FİRENZE)

Gezimizin en önemli gezi noktalarından olan birisine, Floransa’ya geldik. Floransa’ya gezimizde bir tam gün ayırıyoruz. Elbette bu şehri bir günde gezmek olanaksız. Bu nedenle belirlediğimiz güzergah üzerinde belli başlı ziyaret noktalarımızı dolaşarak akşam şehirden ayrılacağız.

Şehir hakkında genel bilgilerle şehri gezmeye başlayalım. Kuzey İtalya’da yer alan Toskana bölgesinin başkenti olan Floransa, Arno nehri çevresinde kurulmuş. Yaklaşık bir milyonluk nüfusuna karşın Avrupa’nın en önemli kentleri arasında sayılıyor. İtalyan Rönesansı'nın başkenti olan şehir, kültürü ve mimarisiyle tam bir turizm kenti. Dante Alighieri, Leonardo Da Vinci, Michelangelo isimlerini saydığımızda ne denli sanat dolu bir şehir olduğunu anlamak kabil olur.

1520’li yıllarda, Nicollo Machiavelli (1469 – 1527) Floransa tarihini ilk defa kitaplarında anlattığı için Floransa’nın tarihi halen çok iyi bilinmekte. Nicollo Machiavelli, Medici ailesinin özel isteği üzerine “Istorie fiorentine” kitabını yazmış, ardından da 1525 yılında VII. Clemens olarak bilinen Papaz Guilio de Medici’ye bu kapsamlı eserini takdim etmiştir. Machiavelli, henüz gençlik yıllarında ülkesinin tarihi hakkında kitaplar yazmaya başlamıştı ve ilk kitabı Decannale dir. Buna benzer tarihi eserler verdiği için Machiavelli, ilk tarihçilerden birisi olmuştur.

MÖ 59 yılında Jül Sezar ordusundan emekliye ayrılmış askerlere Arno Nehri vadisindeki bu verimli toprakları vererek Floransa'nın kurulmasına neden oldu. Kurulduğu zaman şehrin adı Florentia idi. Floransa’nın,Via Flaminia ve Via Cassia yollarının yapımında rol oynadığı bilinmektedir.

Antik dönemde şehir hakkında fazla bilgi yoktur. Marius ve Sulla arasındaki savaşta Floransa büyük zarara uğramış ve MÖ 15 yılında Clains (Chiana) vadisinden akan Arno nehrinin sularının bir bölümünün yatak değiştirmesine engel olmuştur.

Daha sonra M.S. 3. yüzyılda Roma İmparatoru Diokletian Floransa'yıToskana vilayetinin başkenti yaptı. Roma İmparatorluğu'nun yıkılmasından sonra kent Bizans ve Ostrogot istilalarına uğradı. Nüfusu bir ara 1.000 kişiye kadar düşen kent,  6. yüzyılda Lombardların egemenliği altında kent tekrar gelişmeye başladı. 774 yılında Şarlman Floransa'yı işgal etti ve Toskana Düklüğü'ne bağladı. 12. yüzyılda kent tekrar bağımsız oldu. 

13. yüzyılda kent Guelfo ve Ghibellino adı altındaki iki grubun çekişmelerine sahne oldu. Guelfolar Roma kentindeki Papa'nın mandasını savunurken Ghibellinolar Kutsal Roma Germen İmparatorluğu'nun mandası altına girmek istiyorlardı. Sonunda Guelfolar bu çatışmayı kazandılar ama bu sefer de Guelfolar Beyaz Guelfo ve Kara Guelfo adı altında iki gruba ayrılıp çatışmaya devam ettiler. Bu çatışma aralarında ünlü yazar Dante Alighieri'nin de bulunduğu Beyaz Guelfoların kentten sınır dışı edilmesine yol açtı.

1348 yılındaki veba salgını kentin çok sayıda sakinlerinin ölümüne neden oldu. Nihayet 15. yüzyılın ilk yarısında kent ünlü Medici ailesinin eline geçti. Medici ailesi bankacılık mesleği dolayısıyla zengin olmuş nüfuzlu bir aileydi. Önceleri kenti perde arkasından yönettiler. Ailenin ilk önemli üyesi olan Cosimo büyük bir saray (Palazzo Medici) inşa ettirdi. Sonra yerine geçen oğlu Piero ve torunu Lorenzo çok gösterişli binalar inşa ettirmeğe ve dönemin mimar ve heykeltıraşlarını maddi bakımdan desteklemeye devam ettiler. Lorenzo'nun 1469-1492 yılları arasındaki önderliği döneminde Floransa altın çağını yaşadı.

Lorenzo aralarında Michelangelo,Leonardo da Vinci ve Botticelli'nin de bulunduğu sanatçılara verdiği destek ile İtalya yarımadasında Rönesans çağının başlamasını sağladı. Lorenzo kendisine o kadar büyük bir saygınlık kazandırdı ki Lorenzo il Magnifico yani Muhteşem Lorenzo adıyla anılmaya başladı.

Bir süre sonra Girolamo Savonarola adında muhafazakar bir papazın önderliği altında ayaklanan halk Piero'yu başa geçmesinden iki yıl sonra kentten sınır dışı etti. Bu tarihten sonra kent bir süre Savonarola tarafından yönetildi. Savonarola, Floransa'nın birçok ender sanat eserlerini edep dışı ve günahkar olarak kabul ediyordu. Adamlarını kapı kapı dolaştırarak birçok değerli sanat eserini toplattı ve onları kentin ana meydanı olan Piazza della Signoria'da büyük bir ateş yaktırarak imha ettirdi.

Ama sonunda Floransa halkı Savonarola'nın zulümüne isyan etti. Papa'nın da Savonarola'yı aforoz etmesinin ardından, aynen günahkar olduklarını düşünüp yakarak öldürttüğü birçok insan gibi, Savonarola da önce asılıp sonra da kent meydanında yakılarak öldürüldü.

1537 yılında Medici ailesi Floransa'da tekrar iş başına geldi. Bu sefer kendilerini resmen Floransa Dükü ilan ederek Medici hanedanını kurdular. Daha sonra 1569 yılında kendilerini Toskana Grandükü ilan ettiler. Medici ailesinin üyeleri 1737 yılına kadar aralıksız olarak Floransa'yı yönettiler. Bu tarihte Medici hanedanı nesillerinin tükenmesi yüzünden sona erdi. Kent Avusturya İmparatorluğu' nun eline geçti. 

1861 yılında da yeni kurulmuş olan İtalya Krallığı' nın bir parçası oldu. Floransa, 1865 yılında İtalya'nın başkenti oldu. 6 yıl süren başkentlik İtalya'nın Roma kentini ele geçirmesiyle son buldu. Bu tarihten sonra Roma, İtalya'nın başkenti haline geldi.

Bu genel bilgilerden sonra gezimize başlayalım.