ONLARI UNUTMAYIN - 1 (GÜNCELLENMİŞ VE GENİŞLETİLMİŞ METİN)

(Şehit Albay Reşay Bey’in hakkındaki ilk yazım, aynı zamanda bu dizinin de ilk yazısıdır. Bloğu açmaya karar verdiğimde hazırladığım ilk yazısını 25.09.2009 tarihinde blogda yazmıştım. Geçen zaman içerisinde yeni bilgilere ulaşınca yazının geliştirilmesi bir anlamda zorunlu oluyor. Ayrıca bloğumu izleyen bir çok kişinin, yazı çok eski olduğundan takip edemediğini de bildiğimden, yazıyı güncelleyerek tekrar blog sütunlarına alıyorum. Onları unutulmuşluğun sessizliğine terk etmemek ve anılarını yaşatmak bizlere borçtur.)

 

 Şehit Albay Reşat Bey ( 1879 - 27 Ağustos 1922 )

O, Türklüğün sessiz onurudur, gururudur, cesaretidir. O, Türk Ulusu'nun temsil ettiği tüm değerlerin simgesidir. O, başlı başına bir Türkiye'dir. Ve O'nun yazgısı, gerçekte Türkiye'nin yazgısıdır... Ama kaç kişi bilir O'nu ve kaç kişi hatırlar? Kaç kişi özgürlüğümüzü, bağımsızlığımızı, hatta aldığımız her nefesi borçlu olduğumuz adsız kahramanlardan biri olarak kendisini yâd eder? Cumhurbaşkanı mı, Başbakan mı, TBMM Başkanı mı, Anayasa Mahkemesi Başkanı mı, Yargıtay Başkanı mı ya da bu ülkeyi yöneten bürokrat ve politikacılar mı?

Eğer bir gün yolunuz Sandıklı-Afyon arasına düşerse, lütfen O'nu ziyaret ediniz. Marmaris, Bodrum, Kuşadası, Antalya, Fethiye gibi hemen çoğunluğumuzun yılda en az bir kez tatil için geçtiği yol üzerindedir O. Her gün on binlerce aracın geçtiği yolda, herkes bakar da O'nu görmez. Daha doğrusu görmezlikten geliriz o küçücük tabelayı!.. Belli belirsiz şu ibareyi okursunuz: "Albay Reşat Bey - Çiğiltepe Şehitliği 10 km"!..

10 kilometrelik yolu ancak yarım saatte alırsınız. Aslında yol bile denemez; taşlar, çukurlar ve tozlar arasında tepeleri tırmanırsınız. Yol ayrımında bir tabela daha görürsünüz; en az Türkiye'yi yönetenler kadar kararmış kalpli avcıların nişangahı haline geldiği için bir tek kelimeyi bile okuyamazsınız. Yolu rasgele sağdan takip etmişseniz, bir süre daha güç bela ilerledikten sonra O'na ve O'nunla birlikte bu vatan için, bugünlerimiz ve yarınlarımız için canını veren kahramanlarımızın yattığı şehitliğe ulaşırsınız... Tek duyduğunuz, bölgenin en yüksek ve stratejik tepesindeki şiddetli rüzgârın uğultusudur. Başka ne bir ses ve ne bir nefes. Eğer bu ülkeyi seviyorsanız, Cumhuriyetin erdemlerine inanıyorsanız, Türklük bilincine sahipseniz, Albay Reşat Bey ve diğer şehitlerimizi elbette ki duyamaz ama tüm benliğinizde iliklerinize kadar hissedersiniz!.. Onların sizin ziyaretinize de, dualarınıza da ihtiyaçları yoktur; çünkü erişebilecekleri en üst mertebeye zaten ulaşmışlardır. Belki birkaç damla gözyaşı ve kalpten gelen minnet ve teşekkür!.. İsteseniz de başka bir şey veremezsiniz. Yapabileceğiniz tek şey, Onları hissetmektir. Bir de çevrede duyarsız insanlarımızın bıraktıkları çöpleri toplayabilir; tozlanmış mezar taşlarını, Reşat Beyin büstünü ve kitabeleri sevgiyle silebilirsiniz. Hepsi o kadar işte…

Reşat Bey, 1879’da İstanbul’da doğdu. Babası Süleymaniye Mutasarrıflığından emekli Ziya Paşa, annesi Şevkiye hanımdır. (Bir çok yazıda, babasının meşhur Ziya Paşa olduğundan bahsedilmektedir. Ancak araştırabildiğim kadarı ile 1825’de doğan Ziya Paşa’nın görev yerleri arasında Süleymaniye Mutasarrıflığı bulunmamakta. Bunun dışında her ne kadar Ziya Paşa 1880’de vefat etmişse de ölümü sırasında 2. Kez evli olduğu eşinin adı Saadet hanımdır. Ayrıca Ziya Paşa’nın ismi sayılan çocukları arasında “Reşat” bulunmamaktadır. Bu durumda Reşat Bey’in babası Ziya Paşa’nın başka birisi olma ihtimali kuvvetlidir.)

Reşay Bey, 1896’da Harbiye’yi bitirerek teğmen olur. Askeri sicil terfileri şu şekildedir;

28 Ocak 1896’da Teğmen,(Sicili: 1311- C.P.80)

20 Mayıs 1899’da Üsteğmen,

14 Ağustos 1904’te Yüzbaşı,

29 Mart 1912’de Kıdemli Yüzbaşı,

1 Mart 1916’da Binbaşı,

8 Aralık 1916’da Yarbay,

1 Mart 1922’de Albay.

Reşat Bey,. Trablusgarp veBalkan Savaşları'na katıldı, Yanya savunmasında yaralandı; bu görevdeki başarısından ötürü binbaşılığa terfi etti. 1915 yılında seferberliğin ilanından sonra Çanakkale Cephesi’ne gönderildi.

I. Dünya Savaşı'nda Çanakkale Cephesi'nde olağanüstü kahramanlığı ile dikkatleri çektikten sonra 17. Alay Komutanlığı görevine getirildi. Bu görevdeyken Muş'un Rus işgalinden kurtarılmasında da önemli rol oynadı ve XVI. Kolordu Komutanı Mustafa Kemal Paşa'nın takdirlerini kazandı; ayrıca 5 . ve 4. rütbeden mecidi nişanları, gümüş muharebe, liyakat, tahsiliye, Alman ve Avusturya harp, demir salip nişanlarıyla taltif edildi. 53. Tümen Komutanlığı'na getirilerek Suriye Cephesi'nde görevlendirildi.

1918'de İngilizlere esir düşen Reşat Bey, Aralık 1919'da bir yıllık esaretten kurtulduktan sonra İstanbul İkinci Sıkıyönetim Askeri Mahkemesi üyeliğine verildiyse de dilekçe verip Millî Mücadele'ye katılmak üzere İnebolu'dan İstiklal Yolu üzerinden Ankara'ya geçti.

Reşat Bey, Mustafa Kemal Paşa tarafından 11. Kafkas Tümeni (sonradan 21. Tümen) Komutanlığı'na getirildi.

Yarbay rütbesi ile I. ve II. İnönü ve Sakarya muharebelerine de katıldı; 1 Mart 1922’de rütbesi miralaylığa yükseltildi; son olarak 57. Tümen Komutanlığı görevine atandı. Bizzat Başkomutan Mustafa Kemal Paşa tarafından, Büyük Taaruzun ikinci gününde, muharebenin ve de ülkenin-ulusun kaderini etkileyecek en kritik mevkide yeralan -Sincanlı Ovasından Dumlupınar'a kadar tüm yolların önündeki en stratejik engel olan- Çiğiltepe'yi düşmandan temizlemesi emredilir. Ne var ki, bu tepenin önemini çok iyi bilen Yunan Başkomutanı Trikopis ise, en zinde kuvvetlerini, üstün ateş gücüyle bu tepeye yığmış; tahkimatı tamamlamıştır.

 27 Ağustos 1922 sabahı 57. Alay bu tepeyi kuşatmış, saat 10.30'da Mustafa Kemal telefonda komutana; 

- Reşat Bey, bu önemli tepeyi ne zaman alacaksınız?

- Komutanım, yarım saat sonra alacağız.

- Başarılar diliyorum.

10.45: Mustafa Kemal:

 - Düşmanın halen direndiğini görüyorum. Gözümüz o tepede, çok önemli.

- Komutanım tepeye düşman bir tümen yığmış direniyorlar. Ama alacağız komutanım, mutlaka alacağız.

11.00 Mustafa Kemal:

 - Reşat Beyi istiyorum.

- Komutanım Reşat Bey size bir mesaj bırakarak intihar etti. Okuyorum, komutanım;

  “Yarım saat zarfında bu tepeyi almak için söz verdiğim halde sözümü yapamamış olduğumdan dolayı yaşayamam komutanım.”

Mustafa Kemal'in gözlerinden yaşlar boşanır:

“-Allah rahmet eylesin, Reşat Bey büyük bir vatanseverdir.”

11.45 Başkomutanın telefonu çalar:

“- “Çiğiltepe alınmıştır komutanım. Yüzlerce ölüsünü bırakan düşman Sincanlı Ovasına doğru kaçmaktadır, arzederim".

İlgili resmi kayıt burada biter. Sonrasını Başkomutan Mustafa Kemal Paşa şöyle ifade eder:

"Türk Askerine,

Dünyanın hiçbir ordusunda yüreği seninkinden daha temiz, daha sağlam bir askere rastgelinmemiştir. Her zaferin mayası sendedir. Her zaferin en büyük payı senindir. Burada şehit olan kahraman evlâtlarımızı minnetle anıyorum, ruhları şâd olsun.

Başkomutan Mustafa Kemal".

Albay Reşat Bey’in cenazesi, 28 Ağustos 1922 günü, cephe gerisindeki Sandıklı Hastanesine getirildi ve burada kılınan cenaze namazından sonra Sandıklı halkı tarafından yaptırılan Anıt Mezar’da toprağa verildi. Askeri yaşamında üstün cesaret ve sevk yeteneğiyle çok sayıda madalya (mecidi nişanları, gümüş muharebe, liyakat, tahlisiye, Alman ve Avusturya-Macaristan savaş madalyaları) sahibi olmuştur.

1988 yılında, Sandıklı halkının itirazına rağmen, naaşı,  Ankara Devlet Mezarlığı’na nakledildi. Sandıklı'daki mezar boş olmasına rağmen hala muhafaza edilmektedir.

Şahadetinin sonrasında TBMM kendisi adına ailesine İstiklal Madalyası takdim etti. Soyadı Kanunu çıktığında ailesine “Çiğiltepe” soyadı Atatürk tarafından verilmiştir. Hiçbir kaynakta ailesiyle ilgili bilgilere ulaşamadım. Unutulmuşluk, vefasızlık bu şehit yavrularının da üstünü örtmüş durumda.

Reşat Bey’in şehit düştüğü Çiğiltepe’de 57. Tümen komutanı Reşat Bey ve o çevrede şehit düşenlerin anısına yaptırılan şehitlik, 22 Haziran 1996’da hizmete açılmıştır^.

Albay Reşat Çiğiltepe Şehitliği

  

Afyon`nun güneybatısında yer alan, 1591 rakımlı Çiğiltepe üzerinde, 27 Ağustos 1922 günü Başkomutan Gazi Mustafa Kemal Atatürk’e verdiği sözü yerine getirememenin üzüntüsü sonucu intihar eden 57.tümen komutanı Miralay Reşat Bey ve o çevrede şehit düşenlerin anısına yaptırılmış olup, 22.06.1996 tarihinde ziyarete açılmıştır.

Şehitlik, girişte bronzdan yapılmış Alb. Reşat Çiğiltepe büstü, kitabesi ve kaidesi, şehitlik ortasında çekilmiş bir kılıcı andıran dikili taş ve kitabeleri ile mermerden yapılmış şehit mezarlarından oluşmaktadır.

Afyon Sincanlı ilçesi sınırları içinde bulunur. Sincanlı ilçesinin güneydoğusunda bulunan Çiğiltepe üzerindedir ve Sincanlı ilçesine 18 km. mesafededir.

 Şair Cenab Ozankan, o gün Çiğiltepe’de olanları şöyle ifade etmektedir: 

ÇİĞİL TEPE

İnatla dayandı düşman
Yerden bitercesine çoğala, çoğala,
Mermiyle vur,
Dipçikle vur,
Tükenmez gâvur oğlu gâvur.
N'edersin alamadık Çiğiltepe'yi,
Şehit verdik
Yiğit Reşat Beyi,
Tövbe ettik yaşamaya...
Daha gidecek can varmış helâlinden,
Kader bu ya...
Gün ışığında karardı benzimiz
Vıcık vıcık gömleğimiz
Kan akar her damardan.
Sonunda
Söktük hepsini topraktan
Yalın ellerimizle,
Göz yaşımızda parladı Çiğiltepe,
Bir nur...
İnanmıştık: Şehitler ile
Mustafa Kemal Paşa
Bizi korur... 

http://tarihci1071.blogcu.com/albay-resat-bey-ve-cigiltepe/917346

http://mus.ormansu.gov.tr/Mus/AnaSayfa/DKMP/albayResatCSehitligi.aspx?sflang=tr

http://www.ahmetakyol.net/miralay-resat-cigiltepe/