NİKOLA TESLA MÜZESİ

“Krunska 51, Beograd 11000” adresindeki müze binası (Sırpça: Музеј Николе Тесле / Muzej Nikole Tesle),sokak arasında mütevazi bir bina. 5 Aralık 1952’de açılmış. Müzede pek çok buluşunun protipleri ve kişisel eşyaları sergileniyor. Müze giriş ücreti 500 Dinar (Yaklaşık 13,5 TL)

Müze detaylarına geçmeden Tesla’yı kısaca tanıyalım:

Nikola Tesla ( Sırp Kiril: Никола Тесла, 10 Temmuz 1856, Smiljan (Gospić) – 7 Ocak 1943, New York), Sırp kökenli (sonradan Amerikan uyruklu) mucit, fizikçi ve elektrofizik uzmanıdır. 

Dünyadaki bilim ve teknoloji yapısını tam anlamıyla 'kökünden' değiştirebilecek birçok 'kullanılan ve kullanılmayan' deneye/buluşa  imza atmıştır. Özellikle 'elektriğin kablosuz taşınabilmesi' gibi bir buluşu ve bunu kanıtlaması onun ne kadar benzersiz bir mucit olduğunu açıklar. Thomas Edison ile arasında amansız bir bilimsel mücadele geçmiştir. Paraya önem vermeyen yapısı buluşlarının çoğunun patentinin Edison’a maledilmesini önemsememesine yol açmıştır. Ölümüne kadar Amerikan sisteminin kar amacını güden yapısını da bir türlü anlayamamıştır. Elektrik üzerine yaptığı sayısız deneyler ve buluşlar vardır. 7 Ocak 1943 itibarıyla, yirmi altı ülkede kendisine ait üç yüze yakın patenti bulunmaktaydı. Belki de biraz zamanında çok istismar edilmesinden kaynaklı olabilir,  New York'da ve çoğu eyalette 10 Temmuz, Tesla Günü olarak kutlanır. Manhattan'da 40.Sokak ve 6.Cadde köşesine ismi verilmiştir. Time dergisi 1931 yılında, Tesla'nın doğumunun 75. yıldönümünde kapak resmi olarak onu seçmiştir.

 "Dünya, Nikola Tesla'nın dengi biri gelmesi için çok uzun bir süre beklemelidir."E.ARMSTRONG

Babası bir papaz olan Tesla'nın annesi okuyup yazamamasına karşın, halk arasında pratik ev gereçleri mucidi olarak bilinirdi. Nikola'ya göre annesi, yaratıcı dahi olmaya adaydı. Babası her zaman Tesla’nın papaz olmasını istiyordu, Tesla ise mühendislik okumayı istiyordu. Tesla ölümcül bir hastalık geçirdiği sıralarda mühendislik okursam çok daha iyi olurum demiş, babası da onu kıramamıştır. Annesinin de desteğine sahip olan Tesla,  Tesla okula Karlovac'ta gitti. Tesla, fizik ve matematikte bilgisini arttırırken  Avusturya Graz Politeknik'e 1875 yılında başladı. Ancak kişisel takıntıları ve asosyalliği nedeniyle üçüncü sınıfın ilk döneminden itibaren okulu bıraktı. Graz'daki Politeknik okulundan sonra Prag Üniversitesi'nde okur.

Yabancı teknik yapıtları okuyabilmek için, Anadili olan Sırpça ve ailece bildikleri Almancaya ek olarak İngilizce, Fransızca ve İtalyancayı da öğrenir. Kimi çevreler okulu bitirdiğini söylese de üniversite Tesla'nın mezun olmadığını ve okula 1878'in ilk döneminden sonra devam etmediğini bildirmiştir. Bu dönemde ailesiyle ilişkisini keserek bir oto mühendislik firmasında çalışmaya başlayan Tesla bu dönem oldukça ağır bir depresyon dönemi geçirdi

Nikola’nın dört kardeşi vardır. Bir büyük erkek kardeşi vardı Dane (Daniel) idi. Nikola 5 yaşındayken, henüz 12 yaşındaki  ağabeyi Dane ata binerken kaza ile ölür. Ağabeyini henüz çocukken kaybettiği için Tesla'da birçok takıntı oluşmuş, kişilik yapısını etkilemiş ve şizofreniye yakın belirtiler göstermiştir. Milka, Angelina ve Marica isminde üç kız kardeşi vardı.

Yaşamına ve özellikle buluşlarına ilişkin çok daha detaylı bilgileri

https://tr.wikipedia.org/wiki/Nikola_Tesla sayfasından edinmeniz mümkün. Yazımızda sizi detaylara boğmamak için bu kısmı atlıyorum.

Müzede çok iyi İngilizce konuşan bir görevli, Tesla’nın yaşamının anlatıldığı 20 dakikalık bir film gösterisinden sonra, belli aralıklarla gruplara Tesla’nın buluşlarının kısa özetini sunuyor ve özellikle "Tesla bobini"yle, kablosuz elektrik iletimine ilişkin canlı deney yapıyor. Elinize aldığınız floresan lambaların yanışını şaşkınlıkla izliyorsunuz. Rehberin anlatımlarının kısa bir özeti;

“Radyonun mucidi Guglielmo Marconi’dir. Halbuki bildiğiniz Tesla’dan çalmış icadı. 1943 yılında Amerika Birleşik Devletleri Yüksek Mahkemesi Tesla’nın patentinin daha önce olduğunu kabul etmiş ve onun hakkını teslim etmiş aslında. Ama yine de bir şekilde öyle geçmiş tarihe Marconi, radyonun mucitidir diye. Halbuki, Marconi’nin radyosu sadece sinyal iletirken, Tesla ses iletimini yıllar önce gerçekleştirmiş. Tesla, hiç bir zaman kendine dair bir çıkar peşinde, gurur peşinde olmamış. Sadece kendini insanoğlunun hayatını kolaylaştıracak buluşları icat etmeye adamış. Hayatını bilime adamış bir insan. Neon ışıkları, floresan lamba, otomobillerdeki ateşleme sistemleri, mikro dalga fırın, radar sisteminin temel prensipleri ve uzaktan kumanda. Bunların hepsini Nikola Tesla’ya borçluyuz. 1896 yılında Niagara Şelalesi üzerinde dünyanın ilk hidroelektrik santralini kurmuş.

Nikola Tesla insanoğluna armağan etmek üzere en büyük hayali olan kablosuz enerji transferi üzerine deneyler yapmış. Kilometrelerce ötedeki ampülleri kablosuz olarak yakmayı başarmış.  kullandığımız bütün uzaktan kumandalı cihazları Nikola Tesla’ya borçluyuz,  onun bu başarılarının örtbas edilmesinin, hatta başkalarına mal edilmesinin arkasındaki temel isim ise ne yazık ki yine çok önemli bir başka bilim insanı. Tesla’nın hayatının bu kadar trajik geçmesinin arkasındaki en önemli şahsiyat ampülü icat eden Edison. Tesla, Amerika’ya gittikten sonra bir süre Edison’nun yanında çalışıyor. Ama kısa bir süre sonra yolları ayrılıyor. O da doğru akım ve alternatif akım yüzünden. Tesla diyor ki, alternatif akımla elektriği daha uzağa, daha ucuza iletebiliriz. Ama o güne kadar doğru akım bütün evlere girmiş ve Edison bundan büyük bir maddi refah sağlamış ve bu sistemi değiştirmek istemiyor. Bunun sonucunda Tesla’ya düşman kesiliyor. Tesla da Edison yüzünden bir çok zorluk çekiyor. Radarın buluşu bile bu yüzden 25 yıl gecikiyor. Amerikan Devleti, Alman denizaltılarını bulmak için Edison’dan yardım istiyor. O sırada, yanında Tesla’da çalışıyor ve fikir olarak diyor ki enerji dalgalarını kullanabiliriz. Edison bu fikre karşı çıkıyor. Tesla 25 yıl sonra aynı bu sistemle radarı keşfediyor. “Eğer nefretiniz elektriğe dönüştürülebilseydi bütün dünya aydınlanırdı.” demiş Nikola Tesla. 86 yaşında bir otel odasında yapa yalnız ölmüş. Ölümünün ardından da FBI, notlarına ve çalışmalarına el koymuş. Nikola Tesla’nın 700’e yakın patenti varmış. Bir sürü çığır açan buluşa imza atmış ve yaşarken bir tane bile ödül almamış. “

Müze içerisinde Tesla'nın çalışmalarıyla birlikte kişisel eşyaları da bulunuyor. Toplam 160.000 kadar belgenin yanı sıra 5.700 adet kişisel eşyasının bulunduğu ifade ediliyor.  Tesla öldükten sonra ABD hükümeti tarafından el koyulan belgeleri de (artık ne kadarı iade edildi ise) 1952 yılında Belgrad'a gönderilmiş.  Yine ölümünde sonra ailesinin çabasıyla pek çok kişisel eşyası Amerika'dan getirilmiş ve burada sergilemeye alınmış. Ayrıca ölümünden sonra yakılan Tesla'nın külleri de yaşamı boyunca en kusursuz cisim olarak kabul ettiği küre içerisinde sergileniyor.  

Dünyanın gelmiş geçmiş en büyük dehalarından biri olan Tesla'nın kendisine yakışır bir şekilde sergilendiği bu müze, Belgrad’a yolunuz düştüğünde mutlaka uğramanız gereken bir mekan.