Botticelli’nin (1445-1510) İftira adlı, ahşap üzerine son
derece zarif, küçük resmi yaklaşık 1495’e tarihlenir. Giorgio Vasari’ye (1511-1574) göre ressam bu eseri Antonio Segni’ye verir. Bu eserin Piero De’
Medici’nin himayesini elde etmek için tasarlandığı öne sürülmüştür.
Resmin konusu, Yunan ressam Apelles’in (MÖ IV. Yüzyıl)
günümüze ulaşmamış bir resminin Samsatlı Lucianus (y 120-?) tarafından yapılmış
tasvirinden alınmıştır. Çıplak ve masum bir genç, Şüphe ve Cehalet’in
danışmanlık yaptığı eşek kulaklı bir hakimin karşısına sürüklenerek getirilir;
sol tarafta çıplak Hakikat galip gelir.
Bu alegorik olay, Botticelli tarafından bir minyatür
ustasının titizliği ile resmedilmiş, taklit altından heykeller ve kabartmalarla
süslenmiş bir mekanda yer alır. Dolayısı ile bu eser, bir yandan sanatçının son
defa seküler bir konuyu ele aldığı eseridir ve Lorenzo İl Magnifico yıllarında
gerçekleştirdiği İlkbahar’ı ve diğer mitolojik resimleri çağrıştırır; öte
yandan eserde güçlü bir kötümserliğin öne çıktığı endişe verici bir durum
(sonuçta Hakikat üstün gelecektir, ama hakimin acı dolu ifadesi ve iftiralarla
şüphelerin eşek kulakları üzerindeki etkisi umut verici değildir) ve figür
grupları arasında dengesizlik söz konusudur (sol tarafta az sayıda, sağ tarafta
kalabalık) Resme hakim olan gerilim, bu sahnedeki tek iki erkek olan Hakimle Kinin
karşılıklı, ama birbirlerine zıt kol hareketlerinde zirveye ulaşır; böylece
resmin seyri, İlkbahar’ın müzikselliğinin tamamiyle tersi bir şekilde geliştirilmiştir.
En dikkatli izleyiciyi bile şaşkına çeviren mimari süslemelerin horror vacui
(boşluk korkusu) yönü, arka plandaki peyzajın çıplaklığıyla güçlü bir tezat
oluşturur ve resmin ilettiği huzursuzluk duygusunu güçlendirir.
(Umberto Eco, Ortaçağ
IV. Cilt sayfa 832)
Botticelli’nin 'iftira' resmindeki betimlemeler harika..resme etraflıca baktığımda dünden bugüne; tarihin ironik bir biçimde tekrarı bu dedim ve aynı zamanda -gerçeğin er yada geç ortaya çıkması- olarak yorumladım. Ayrıca resimdeki o boşluk korkusunu güçlendiren arka fona daha bir dikkatle baktım. Büyük sanatçı, yaşamış olduğu çağı tuvaline aktararak, tarihe önemli bir not düşürmüş. Bu önemli paylaşım adına, teşekkürler Bilgehan Bey.. Esenlikle
YanıtlaSilResim bir anlamda yaşananlar ile hissedilenler değil midir? Bize ders kitaplarında Ortaçağ, karanlık, sıkıcı, vahşi ve ilkel olarak öğretilegelmiştir. Ama insanlığın yüzyıllarca yılda meydana gelen bilgi birikimi Botticelli ve yüzyıldaşlarının sabırlı emekleriyle rönesansa, giderek çağdaş uygarlığa evrilmiştir. Bu anlamda Ortaçağ, dev bir kuluçka makinesidir.
SilBilgi, gözlem ve emek biraraya gelerek bu dev eserler yaratılmış. Bu resimler bizim bir kez daha insanlığa saygı duymamıza yol açıyor.
Sevgi ve saygılarımla.