(
Müzenin dış görünümü - Wikipedia)
Varşova Ayaklanması, Polonya'daki Armia Krajowa (Halk Ordusu) birliklerinin; Varşova'yı Nazi Almanyası'ndan kurtarmak için gerçekleştiği, 2. Dünya Savaşı'nın önemli operasyonlarından birisidir. Ayaklanma zaman olarak, Sovyet Rusya'nın Kızıl Ordu'sunun Varşova şehrinin doğu bölgesinde belirdiği ve Alman birliklerinin geri çekildiği dönemde gerçekleştirilmiş.
Ayaklanma, 1 Ağustos 1944'te, ulusal düzeydeki Fırtına Operasyonu'nun (Operation Tempest) bir parçası olarak, Sovyetler'in Lublin-Brest Taarruzu ile Varşova'ya ilerlediği dönemde başlamıştır. Operasyonun temel hedefi, Alman birliklerinin şehirden atılması ve Almanya ve bağlaşıklarına karşı verilen mücadeleye destek olmaktı. İkinci hedef ise, Varşova'yı Sovyetler'den önce kurtarmak ve Sovyetler'in oluşturduğu Polonya'nın geçici hükümeti kontrolü eline almadan önce Polonya'da mücadele amaçlı oluşturulmuş gizli örgütlenmenin gücünü arttırmaktı.
(Müzenin logosu-Wikipedia)
Ayaklanmanın başlarında, Polonyalı kuvvetler Varşova'nın kontrolünü ele geçirdiler. Ancak, Sovyet birlikleri şehir sınırlarının ötesine geçmediler. Bu esnada, Almanya birlikleri ile Polonya birlikleri arasındaki şiddetli sokak savaşları devam etti. 14 Eylül 1944 tarihinde, Sovyet komutası altındaki Polonya birlikleri, Vistül Nehri'nin doğu yakasını ayaklanma bünyesindeki isyancılar ile işgal ettiler. Fakat, sadece 1,200 kadar kişi nehrin batı yakasına geçti.
Winston Churchill; Stalin ve Franklin D. Roosevelt ile birlikte, Britanya'nın Polonya müttefiklerine yardımda bulunacağını ve bu durumdan fayda gözetmeyeceğini açıkladı. Churchill bölgeye hava birlikleri gönderdi. Daha sonra, bölgede Sovyet birliklerinin hava trafik kontrolünü edinmesinden sonra Amerikan Hava Birlikleri, Polonya'ya destek amacıyla bölgeye önemli düzeyde hava birlikleri gönderdi.
Sayıları tam olarak bilinmemesine rağmen; hayatını kaybeden Polonyalı direnişçi sayısının 16,000 dolaylarında, önemli ölçüde yaralanan direnişçilerin sayısı ise yaklaşık olarak 6,000 dolaylarında olduğu tahmin edilmektedir. Buna ek olarak, yaklaşık olarak, 150,000 ile 200,000 kadar Polonyalı sivil vatandaş hayatını kaybetmiştir. Alman birliklerince evden eve gezilerek kimi bölgelerde tahliye işlemi (tüm komşular dahil olmak üzere) gerçekleştirildi. Bu tahliyeler sırasında, kimi bölgelerde soykırım tehlikesi nedeni ile koruma altına alınan (saklanmasına müsaade edilen) Yahudi bireylerin olduğu anlaşıldı. Bu olaylar süresince toplam 8,000'den fazla Alman asker hayatını kaybetti veya kayboldu, ayrıca 9,000 asker yaralandı.
Şehir çatışmaları sırasında, Varşova'daki binaların yaklaşık olarak %25'i yıkıldı veya önemli ölçüde tahrip edildi. Polonyalı birliklerin teslim olmasından sonra, Alman birlikleri kalan binaların yaklaşık olarak %35'ini tahrip etti.
(Kraliyet sarayının parçaları)
Daha önce gerçekleşen; Polonya'nın İşgali ve Varşova Getto Ayaklanması ile birlikte, Varşova Ayaklanması'ndan sonra Varşova şehrindeki yapıların %85'i yıkılmış veya ağır hasar almış durumdaydı. 1945 yılının ocak ayında, Sovyetler Varşova'ya girmiştir. Savaşın başlangıcında 1.300.000 kişi olarak tahmin edilen Varşova nüfusunun savaş bitiminde 440.000’e düştüğü ifade edilmekte.
Polonya’da, 1944 direniş ruhunu yaşatmak için oluşturulan ayaklanma müzesi 1983 yılında müze enstitüsünün kurulmasıyla başlanmış ve müze 31 Temmuz 2004’de, ayaklanmanın 60. Yılı törenleriyle birlikte tam olarak açılmış.
Müzede çok sayıda görselin yanı sıra pek çok yerde projeksiyon ile görüntülenen filmler ve tanıkların ifadelerinin sesli anlatımları yer alıyor.
Ayrıca hangar bölümünde giriş biletine ek ödeyeceğiniz ücretle 6 dakikalık bir film gösterisi var. Film, 1945’de savaş bitiminde Varşova’nın uçaktan alınmış görüntüleri yer alıyor. Varşova’da mutlaka ziyaret edilmesi gereken müze görüntüleriyle sizi baş başa bırakıyorum.
(Direnişçilerin yer altı tünellerinin replikası)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder